สิ่งประดิษฐ์อันชาญฉลาดของอียิปต์โบราณเพื่อทำนายน้ำท่วม - น้ำแล้ง
สิ่งประดิษฐ์อันชาญฉลาดของอียิปต์โบราณเพื่อทำนายน้ำท่วม - น้ำแล้ง
" nilometers " (นิโลมิเตอร์) ใช้วัดระดับน้ำของแม่น้ำไนล์ในช่วงฤดูน้ำหลากประจำปีมาเป็นเวลาหลายพันปี ในขณะเดียวกันมันก็ถูกใช้เพื่อทำนายโชคชะตาของการเก็บเกี่ยวประจำปีและภาษีที่ต้องเรียกเก็บ (ซึ่งกำหนดรายได้ของรัฐ) รวมถึงราคาของอาหารที่ใช้บริโภค ทำให้ " nilometers " เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับอารยธรรมอียิปต์โบราณ
ซึ่งเห็นได้ชัดในความจริงที่ว่า แม้หลังจากที่อียิปต์ถูกพิชิตโดยอำนาจต่างชาติแล้ว nilometers ก็ยังคงถูกนำมาใช้ต่อไป แต่มันก็กลายเป็นสิ่งล้าสมัย เมื่อเขื่อน Aswan High เสร็จสมบูรณ์ในช่วงศตวรรษที่ 20
แม่น้ำไนล์นั้น เป็นที่รู้กันดีว่าเป็นเส้นชีวิตของอียิปต์โบราณตลอดประวัติศาสตร์ โดย Herodotus นักประวัติศาสตร์ชาวกรีกได้สรุปความสำคัญของแม่น้ำต่อชาวอียิปต์ไว้ว่า "อียิปต์เป็นของขวัญจากแม่น้ำไนล์" ที่ไม่เพียงมีการเพาะปลูกอย่างเข้มข้นตามริมฝั่งแม่น้ำ แต่ยังใช้เป็นเส้นทางคมนาคมอีกด้วย
ส่วนน้ำท่วมประจำปีของแม่น้ำไนล์ เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่สำคัญที่สุดของแม่น้ำ เนื่องจากมันช่วยให้พื้นที่เกษตรกรรมในสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ
มีปุ๋ยจากการทับถมของตะกอนหลายล้านตันในแต่ละปี นอกจากนี้ การท่วมของแม่น้ำไนล์ยังทำหน้าที่เป็นตัวกำหนดว่า จะมีการเฉลิมฉลองเทศกาลทางศาสนาเมื่อใด ดังนั้น แม่น้ำจึงเป็นสิ่งที่ควบคุมจังหวะชีวิตในอียิปต์โบราณ
ภาพวาดเพลาวัดน้ำของ nilometer
จากหน้า 88 ของหนังสือ“Up the Nile, and home again. A handbook for travelers and a travel-book for the library,” 1862)
Cr.(Internet Archive Book Images / Public domain )
เนื่องจาก " nilometers " เป็นเครื่องมือที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง จึงเป็นเหตุผลที่ชาวอียิปต์โบราณสร้างมันขึ้นมาจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม วันนี้มีตัวอย่างของอุปกรณ์นี้เหลืออยู่ไม่มากนัก จากบทความที่เผยแพร่โดย National Geographic ในปี 2016 ระบุว่าสิ่งประดิษฐ์นี้ถูกพบน้อยกว่าสองโหลโดยส่วนหนึ่งถูกทำลายจากภัยธรรมชาติและไม่ได้มีการบูรณะขึ้นมาใหม่ ส่วนที่อื่น ๆ ไม่ได้รับการบำรุงรักษาและถูกทิ้งให้พังพินาศ
ในกรณีดังกล่าวข้างต้นนี้ เช่น " nilometers " ของ Helwan เมืองทางตอนใต้ของไคโรริมฝั่งแม่น้ำไนล์ ตรงข้ามกับซากปรักหักพังของเมือง Memphis ที่ได้รับการบันทึกว่าสร้างขึ้นในปีคริสตศักราช 699 ประมาณครึ่งศตวรรษหลังการพิชิตอียิปต์ของชาวมุสลิม อย่างไรก็ตาม เมื่อถึงปีค.ศ. 714 เครื่องวัดค่า
" nilometers " ของ Helwan อยู่ในสภาพที่เสียหายจน Umayyad caliph - Al-Walid ที่ I สั่งให้ผู้ว่าการอียิปต์บูรณะขึ้นใหม่
นอกจากนั้น ยังมี " nilometers " ใหม่ที่ถูกสร้างขึ้นบนเกาะ Roda (หรือ Rhoda / Rawdah) ไม่ไกลจาก Fustat ซึ่งเป็นเมืองหลวงของอียิปต์ในเวลานั้น โดยเกาะนี้เป็นสถานที่สำคัญมาตั้งแต่สมัยฟาโรห์ และทำหน้าที่หลายอย่างในประวัติศาสตร์อันยาวนาน รวมถึงเป็นท่าเรือ คลังแสง ป้อมปราการ และสวนที่อุดมสมบูรณ์
เพดานของอาคาร nilometer ซึ่งเป็นโครงสร้างการวัดน้ำของอียิปต์ในยุค Umayyad era Egyptian
ที่ใช้วัดระดับของแม่น้ำไนล์ ซึ่งตั้งอยู่บนเกาะ Roda ของแม่น้ำไนล์ กรุงไคโรประเทศอียิปต์
ส่วนนี้ถูกทำลายในปี 1825 และสร้างขึ้นใหม่ ภาพนี้ถ่ายจากระดับผิวน้ำมองขึ้นไปบนโดมเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2017
( Khaled El-Adawi / Adobe stock)
บ่อน้ำของ Nilometer ที่ Kom Ombo ในอียิปต์ ที่มา: Claudio Caridi / Adobe stock
" nilometers " ของเกาะ Roda นี้ตั้งอยู่ทางตอนใต้สุดของเกาะ และเป็นตัวอย่างที่มีชื่อเสียงที่สุดของอุปกรณ์โบราณนี้ มันถูกกล่าวถึงว่าเดิมสร้างขึ้นตั้งแต่ในศตวรรษที่ 8 th และถูกทำลายโดยน้ำท่วมในรอบ 850 AD อย่างไรก็ตาม อาคารใหม่ถูกสร้างขึ้นหลังจากเกิดภัยพิบัติได้ไม่นานและยังคงตั้งอยู่ในปัจจุบัน
อาคารใหม่ปัจจุบันของ Roda nilometer ได้รับการออกแบบโดยนักดาราศาสตร์ Abu al-'Abbas Ahmad ibn Muhammad ibn Kathir al-Farqhani (รู้จักกันในชื่อ Alfraganus in the West ) ซึ่งที่ผ่านมาได้รับการบูรณะในหลาย ๆ ครั้ง เช่น หนึ่งครั้งในระหว่าง 872 - 873 AD และอีกครั้งในปีค.ศ. 1092 และในช่วงสมัย Ottoman period ก็ได้รับการบูรณะเช่นเดียวกัน
เครื่องวัดค่า Nilometer ของ Roda นั้น ประกอบด้วยองค์ประกอบหลักสองอย่างคือบ่อและ 'Column' (เสาแนวตั้ง) บ่อน้ำจะมีความกว้าง 10 ม.(32.8 ฟุต) และขุดเป็นสี่เหลี่ยมลึก 13 ม.(42.7 ฟุต) ซึ่งในการสร้างบ่อน้ำต้องเอาดินข้างใต้ออกอย่างน้อยที่ความลึก 1300 ม. 3 (4265 ฟุต)
จากนั้น บ่อน้ำจะถูกวางเรียงรายด้วยหินที่สามารถเข้าถึงได้ผ่านทางบันไดบนผนังด้านใน บ่อน้ำซึ่งมีลักษณะเป็นวงกลมที่ด้านล่างและเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่ด้านบน มีสามชั้นซึ่งแต่ละชั้นมีช่องเปิดหันไปในทิศทางที่แตกต่างกัน ช่องเหล่านี้จะเชื่อมต่อกับแม่น้ำไนล์ผ่านอุโมงค์ ดังนั้น จึงทำให้น้ำไหลเข้าสู่บ่อน้ำได้ในช่วงฤดูน้ำหลากประจำปี
'Column' แปดเหลี่ยมเป็นส่วนหนึ่งของ nilometer ที่ใช้วัดระดับน้ำของแม่น้ำไนล์ในช่วงน้ำท่วม เสานี้ทำจากหินอ่อนและตั้งอยู่ตรงกลางของบ่อน้ำ
ที่บนยอดเสาจะเป็นแบบ Corinthian column ที่ถูกยึดไว้ด้วยคานไม้ ซึ่งครอบคลุมทุกส่วนของ nilometer คอลัมน์แปดเหลี่ยมนี้จะถูกแบ่งออกเป็น 19 cubit แต่ละ cubit ยาวประมาณ 50 ม. (164 ฟุต) ดังนั้น nilometer ของ Roda นี้จะสามารถวัดน้ำท่วมได้สูงถึงประมาณ 9.5 ม. (31.2 ฟุต)
อย่างไรก็ตาม น้ำที่ 19 cubit มีหมายความว่า อียิปต์กำลังเผชิญกับน้ำท่วมอย่างรุนแรง ซึ่งเมื่อเกิดสถานการณ์ดังกล่าวขึ้น เด็ก ๆ ที่สวมเสื้อคลุมสีเหลืองจะวิ่งไปตามท้องถนนเพื่อแจ้งเตือนประชาชนในไคโรทราบถึงภัยพิบัติที่กำลังจะมา ในทางกลับกัน ถ้ามีน้ำ 12 cubit ซึ่งน้อยเกินไป จะเป็นสัญญาณว่าประเทศจะเผชิญกับความอดอยากในปีนั้น
ส่วนน้ำ16 cubit เป็นปริมาณน้ำที่พอเพียงสำหรับการเก็บเกี่ยวที่อุดมสมบูรณ์ นอกจากนี้ ยังสามารถอ่านระดับน้ำท่วมของแม่น้ำไนล์ได้โดยใช้บันไดบนผนังด้านในของบ่อน้ำ 45 ขั้น ที่แต่ละขั้นสูง 24 ซม. (9.4 นิ้ว)
โครงสร้างทรงกรวยที่สร้างขึ้นใหม่บน nilometer ทางตอนใต้ของเกาะ Roda บนแม่น้ำไนล์ที่ไคโร (Prong hunter / CC BY-SA 3.0 )
สำหรับคำจำกัดความของ 'ระดับน้ำท่วมที่ดี' นั้นไม่เหมือนกันในแต่ละยุคสมัย เช่น Strabo
นักภูมิศาสตร์ชาวกรีกบันทึกไว้ว่า ก่อนสมัยเปโตรเนียส
(ชาวโรมันของอียิปต์ในยุค 20 ก่อนคริสต์ศักราช) พืชผลมีขนาดใหญ่ที่สุดและเพิ่มขึ้นสูงสุด เมื่อแม่น้ำไนล์สูงถึง 14 cubit แต่ถ้าเพิ่มขึ้นอีก 8 จะเกิดความอดอยาก อย่างไรก็ตาม ในบางช่วงเวลาของเปโตรเนียส nilometer มีค่าเพียง 12 cubit พืชก็ให้ผลใหญ่ที่สุดแล้ว และมีครั้งหนึ่งที่มันขึ้นมาอีก 8 cubit
ก็ไม่มีใครต้องอดอยาก
ทั้งนี้ Nilometer ของ Roda เคยถูกครอบด้วยโดมทรงกรวยซึ่งถูกทำลายในในปี 1825 ช่วงที่ฝรั่งเศสยึดครองอียิปต์ แต่การเดินทางของชาวฝรั่งเศสในภารกิจทางวิทยาศาสตร์ ได้ให้คำอธิบายอย่างละเอียดถี่ถ้วนเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมเครื่องวัดค่า Roda nilometer นี้ไว้ และด้วยบันทึกเหล่านี้ ทำให้สามารถสร้างโดมขึ้นมาใหม่ได้ โดยโครงสร้างปัจจุบันที่ถูกสร้างขึ้นรัชสมัยของ Farouk ที่ I กษัตริย์องค์สุดท้ายแห่งอียิปต์และซูดาน
เครื่องหมายบนผนัง Nilometer บนเกาะ Elephantine ใกล้ชายแดนทางใต้ของอียิปต์
ปัจจุบัน nilometer บนเกาะ Roda ไอส์แลนด์ตั้งอยู่ในอาคารที่ทันสมัย มีหลังคาทรงกรวยแทนที่โดมรุ่นเก่าที่ถูกทำลาย ภายในมีการแกะสลักอย่างวิจิตรและมีการเติมอุโมงค์สามแห่งที่เคยปล่อยน้ำลงสู่บ่อน้ำในระดับต่างๆ เพื่อให้นักท่องเที่ยวสามารถเดินลงไปชมได้จนสุด
สำหรับการสร้างเขื่อน ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในความสัมพันธ์ระหว่างแม่น้ำไนล์และผู้คนที่อาศัยอยู่ริมฝั่ง เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของอียิปต์ที่มนุษย์เป็นผู้ควบคุมน้ำท่วมประจำปีของแม่น้ำไนล์ โดยเขื่อน Aswan High จะกักเก็บน้ำหลากไว้ในอ่างเก็บน้ำและปล่อยเมื่อจำเป็นเท่านั้น แต่มีผลเสียอย่างหนึ่งก็คือ ตะกอนที่มาจากน้ำท่วมไม่สามารถเข้าถึงพื้นที่เกษตรกรรมของอียิปต์ได้อีกต่อไป ความอุดมสมบูรณ์ในดินจึงค่อยๆลดลง
แม้ว่า nilometer จะไม่ทำหน้าที่เดิมอีกต่อไป แต่ก็ไม่ได้ถูกละทิ้ง แต่พวกมันได้พบชีวิตใหม่ที่เป็นทั้งมรดกทางวัฒนธรรมและสถานที่ท่องเที่ยว เช่น
Roda nilometer ได้รับการเสนอชื่อจากรัฐบาลอียิปต์ให้เป็นมรดกโลกโดยองค์การ UNESCO และปัจจุบันอยู่ในรายชื่อเบื้องต้น
